Günün Kitabı | Kuşluk Vakti Ekmekleri | Uygur Orhan

Kitap değerlendirme yazarı: Hatice Sönmez Kaya

Yontucu, şair, ressam, yazın sanatı emekçisi, sanat işçisi Uygur Orhan…

Sanatın toplumsal bir araç olduğuna inanan, biçim ve içerik arasındaki diyalogu ustaca kuran sanatçılar arasına adını yazdıran sanatçı…

Elinden kalemi, yontma bıçağı düşmeyen Uygur Orhan, “Sanat görünmeyeni, görünür kılan bir araçtır” diyerek sanatın işlevini vurgular. Toplumsal duyarlılık onun işlerinin merkezinde yer alır; kadın cinayetleri, iş cinayetleri, hakkı çiğnenenler gibi toplumsal sorunlara sanat yoluyla ses verir.

Uğur Orhan, ayrıca sanat ile politikayı birbirinden ayrı tutmanın mümkün olmadığını belirtir. “Sanatçı, mücadele eden kesimin yanında olmalı” der. Bu çizgide “sanatı bir savunma aracı” olarak görmek gerektiğini savunur.

Resimlerinde özellikle barış, kadın, çocuk temalarına sıkça yer verir.

“İnsan, ölünce uyumaz. Balıklara ve karıncalara şiir okumak gibi toprakta ya da nehirde çok iş var daha” sözü düşündürücüdür.

Boğazından geçmeyen ekmeğini alın teriyle kazananların ya da kazanamayanların öyküsünü yazmış “Kuşluk Vakti Ekmekleri” kitabında.

İşçilerin yontusunu yapar gibi, çocukların, kadınların resimlerini çizer gibi…

Kitabın her bölümünde insan davranışlarını doğaçlama deyimlerle süsler. “Anam demişti” diye bitirir.

“Kantarla tartılır mı yokluk? Kaç gözyaşının çevresini veriyor şu ah, üzgün bir ezberde tarla, kendini çapalıyor habire…

Buz kesiyor sakalım, hız kesmiyor kafamdaki öfke. Gram uygu yok, kuyuda aynam yok, tarak yememiş saçımda geziniyor bir bulut.

“Onun canı yok mu ya, yorgansız yatanın üzerine kara kar yağarmış” dedi annem.

”İş cinayetleri köşeli dosyada yalnızca bir ayraç…”

“Bir bardak çayımızı zehir ettiler molada, bilinçli yalanlar komedyasında…”

“O gün gelmez doğrulmadıkça dizlerinle” Onun canı pazarda dedi annem.

İşim hani, hürriyet rengi hırkam nerde?

“Ekmeğime göz koyanların, canına ot tıkamak var ya yeniden/cümlenin yasası tezelden uyanmak yeni harflerle… onun canı karnında, masallara tok… dedi annem.”

Ülke genelinde emekçilerin yaşadıklarını şiirsel, anlamsal, düşünsel biçimde yazan Uygur Orhan, “Kuşluk Vakti Ekmekleri” kitabıyla Şennur Sezer Emek Direniş Jüri Özel Ödülü almıştır. Değerli sanatçımızı içtenlikle kutluyorum.

(Sabahattin Ali etkinliğinde, masada birlikte oturduğumuz Metin Turan, Prof. Dr. Gonca Gökalp Alpaslan’la kemanıyla açılış yapan Roza Bülbül’ün resmini üç dakikada çizdiği için ayrıca teşekkür ediyorum).

Liman Yayınevi